Etkili Anne Baba Tutumları

Etkili anne baba tutumları adlı bu yazımızda, bir bebeğin gelişimine, özellikle hamilelik ve bebeklikten başlayarak, annenin ruhsal yapısı ile çevresel faktörlerin etkilerini inceleyeceğiz.  Çocuk psikoloğu ihtiyacı duyan aileler etkili anne baba tutumları nı fark edebilirler. Bu makaledeki bilgiler ışığında, çocuk psikolojisi, gelişimi ve bebek psikolojisine etki edebilecek olumsuz anne baba tutumlarınızın farkına varabilirler. Sonuç olarak, etkili anne-baba tutumları için çocuğunuzun nasıl sağlıklı bir ruhsal donanıma kavuşabileceğinin yollarını öğrenebilirsiniz.

Bebeğin Psikolojik Gelişiminde Etkili Anne Baba Tutumları 

Biz insanlar değerli varlıklar olduğumuzu anne-babamızın sevgi dolu imtihanı sayesinde öğreniriz. Etkili Anne Baba Tutumları olmayan ailenin çocukları, bu sınavda başarılı olamaz. Bu çocuklar, kendi değer ve öz saygısına ulaşamayacakları gibi hayatta da bir türlü tatmin ve esenlik duygusunu bulamazlar. Anne baba tutumları ile  koşulsuz sevgisi bütün canlı varlıklar için bir sıçrama tahtası gibidir. Buradan dengeli biçimde sıçrayabilenler. Varlıklarını sürdürme ve kendi potansiyellerini gerçekleştirmede daha başarılı olabilirler.

Ayrılan Ailelerin Anne Baba Tutumları

Etkili anne baba tutumları etkileyen Fiziksel ve Ruhsal Ayrılık başlıkları altında bir araya getirdik. Hamilelik, doğum, bebeklik ve erken çocukluk döneminde karşılaşılan ayrılıkları aşağıda okuyabilirsiniz.

Kimimiz kendini mutlu, başarılı, girişken, yaşam dolu buluruz. Kimimiz sıçrama tahtası işlevi gören anne baba tutumları için şansızız. Bu yüzden yaşamımızın büyük bölümünde, korku endişe, mutsuz, umutsuz, öfkeli, başarısız ve depresyonda hissederiz kendimizi. Bebeğin doğum sonrası ruh hallerini ve annenin bebekle bağ kurma yeteneğini etkileyen faktörler vardır. Annenin çözülmemiş çocukluk travmaları ve bebek doğarken yaşanan psikolojik travmalar anne baba tutumları yoluyla bebeğin gelişimini etkiler. Zor eş ve aile ilişkileri, annenin hamilelik boyunca hormonal değişimleri gibi bir çok faktörün etkisinden söz etmek mümkündür.

Fiziksel Ayrılık Yaşayan Bebeklerin Anna Baba Tutumları 

• Anne bebeğinden doğumda, doğumdan sonra ya da ileriki yıllarda ayrıldıysa,

•Bebek çok zor bir doğum sürecinde doğduysa,

•Bebek prematüre veya doğuştan hasta, bu yüzden yoğun bakıma veya kuvozöre alınmışsa,

•Anne doğumda anestezi almışsa,

•Anne doğumdan sonra sürekli hastalanmışsa,

•Bebek evlatlık alınmışsa,

• Bebeklik ve erken çocukluk döneminde bir takım önemli ayrılıklar yaşanmışsa,

Duygusal Ayrılık Yaşayan Çocukların Anne Baba Tutumları

•Annenin hamilelik sırasında ya da sonrasında halledemediği duygusal sorunları olmuşsa,

•Doğumdan sonraki ilk iki yıl içinde aile içinde bir ölüm yaşamışsa,

•Doğumdan sonraki ilk iki yıl içinde anne düşük yapmışsa,

•Evlilikte ciddi sorunlar olup,  anne-baba doğumdan hemen önce-sonra ayrılmışsa.

•Anne hamilelik ve öncesinde madde bağımlısıysa,

•Anne doğumdan hemen önce ya da sonra taşınmak zorunda kalmışsa,

•Anne-babanın ciddi mali sorunları olmuşsa,

•Bebek istenmeyen bir gebelik sonucu doğmuşsa,

•Bebek ikiz ya da üçüzse,

•Aile içinde, bireyleri ruhsal olarak etkileyebilecek her tür olay

Anne Baba Tutumları ve Bebek Arasında Kurulan Güvenli Bağlanma

Etkili anne baba tutumları yoksa, bebek ve ebeveynleri arasında sevgi ve içtenliğe dayalı güvenli bağ oluşumu sekteye uğramaktadır. Birçok çocuk, yaşanan bu fiziksel ve duygusal ayrılığın etkisiyle “annem babam beni sevmedi, sevmiyor ve sevmeyecek” duygusunu edinecektir. Örneğin bir anne, hamileliğinde bir yerden bir yere taşınmak zorunda kalmışsa, bu taşınmanın içerdiği olumsuz duyguları, mide bulantısı ve kusma nöbetleri ile gösterebilir. Bunun üzerine bu anne uzun ve sancılı bir doğum sürecine maruz kalabilir ve ardından sezaryenle doğum yapmış olabilir.

Loğusalık Depresyonu Anne Baba Tutumlarını Etkiliyor

Bu anneler loğusalık depresyon belirtileri olan doğumdan sonra aşırı bitkin ve bunalımlı bir halde olabilir. Bebeğini depresyon yaşayan anneye getirdiklerinde hiç bir duygu, bağlılık ve sevgi hissedemeyebilir. Hamelelik ve loğusalık depresyonu yaşana anneler, ‘sanki oyuncak bir bebek tutuyormuş gibi hissediyorum’ demektedir. Depresyon yaşayan anneler bebekleri ile başa çıkmakta zorlanıyorlar. Bebeğin beslenmesi, bebeğin aylık gelişimi ve bebeğin hareketlerini izlemekte başarısız oluyorlar. Eğer bir psikolojik destek almazsa, olumsuz anne baba tutumları ile bebeğinin yetişkinlikte bir ömür yaşayacağı sorunlara bilmeden, istemeden temel hazırlayacaktır.

Güvensiz Bağlanan Çocukların Etkili Anne Baba Tutumları

Bebeğin anne-babasıyla güvenli bir bağ kurmasındaki başarısızlığı için belki de biraz önce belirttiğimiz koşullardan sadece bir tanesi yeter de artar bile. Aynı şekilde babaların da doğumdan önce, sırasında ve sonrasında yaşadığı ruhsal ve fiziksel bir takım güçlüklerde bebeğin güvenli bağ kurmasını etkileyecektir. Gerek anne, gerekse baba doğum öncesi ve sonrasında olumsuz anne baba tutumları gösteriyor. Çocuk için bu “annem-babam beni sevmiyor” dur. Çocuğun sistemine bu “bende bir sorun olmalı” şeklinde kaydedilir. Anne-baba, yavrusu  ile sağlıklı bağ kuramaz ve iletişim sağlayamazsa çocuk istenmediğini ve sevilmediği duygusunu geliştirip  kendini suçlayacaktır.

Güvenli Bağlanma Nasıl Kurulur?

Anne baba tutumları, ebeveyn ve çocuk arasındaki bağlanma, psikolojik yardım ve psikolojik destekle ayarlanabilir. Psikolojik danışma, psikolojik destek hizmeti ve aile terapisi yardımıyla güvenli bir bağlanma sağlanabilir. Böylece, çocuğun diğerleri ile sağlıklı ilişki kurma yeteneği gelişir.  Çocuk stresli durumlarda daha sakin kalabilir. Çocuğun beyninin tam olarak gelişmesine destek olunabilir. Çocuk ağladığında sevgi ve özenle karşılık veren bir anne baba tutumu varsa, onlarla göz teması sağlayabilirler. Çocuklarıyla aynı dalga boyunda kalabilirlerse, ilerleyen yaşlarda güvenli bir kimlik edinebilirler. Gelecekteki başarılı ilişkilerinin temelini etkili anne baba tutumları ile atmış olurlar.

Bebekler Neden Güvensiz Bağlanır?

Bebekler neden güvensiz bağlanır? Güvensiz anne baba tutumları ve güvensiz bağlanma kendi yetiştirilme biçimleri ve daha sonra bunun üzerine deneyimledikleri  birçok yaşam olaylarından  kaynaklanır. Güvensiz bağlanmış anne baba tutumları açıcından, yakınlık, sevgi ifadeleri ve diğer güçlü duyguları yaşama konusunda diğer anne babalar kadar rahat değillerdir. Psikologlar  toplumumuzdaki etkili anne baba tutumları sahip olmayan anne-babaların oranın %35 olduğunu tahmin etmektedirler. Güvensiz bağlanma biçimlerine sahip bu kişiler aynı zamanda kendini moralsiz, mutsuz, umutsuz ve hiçbir şeyden keyif almıyor hissederler. Çocuğu ağladığında, ya da onlarla iletişim kurmak istediğinde, bu anne-babalar istemsiz olarak geri çekilerek ve kendi içine kapanırlar.

Güvensiz Bağlanma Sitili Geçmişten Geleceğe Aktarılır

Bazı ebeveynler kendi çocukluk ihmal, istismar ve psikolojik travma anılarının etkisini, çocukları ile kurdukları etkileşimlerde yaşatırlar. Örneğin, yüz buruşturmalar, öfke patlamaları, hoyratça davranışlar ve dayak gibi korkutucu şekilde davranarak kendi çocuklarına bilinçsizce geçirirler. Bu çocuklar kendilerini arafta bulurlar. Ebeveynleri, bir yanda kendilerine kucak açan, rahatlatan bir kişi, diğer yanda da korktukları kaygı duydukları bir kişidir. Okul çağında bu çocuklar bağırıp çağırarak emirler vererek, istekleri yerine gelmezse öfke patlamalarına girerek, bilinçsizce adeta ebeveynlerini denetleme ve cezalandırma yoluna girebilirler. Benzer deneyimleri yaşamış başka bir çocuk ise soğuk ve moralsiz görünebilirler. Yaşadığı korku ve kaygıları içselleştirebilir. Herkesi mutlu etmek çabası ile mükemmeliyetçi bir kimliğe sahip olabilirler. Temelde anne-babaya musallat olan bu günahlar bir sonraki nesle böylece aktarılmış olur.

Anne Baba Tutumları ile Çocuklarını Severler

Üzerinde konuştuğumuz bütün bu etkili anne baba tutumları na sahip olamayan anne-babaların çocuklarını sevmediği anlamına gelmemelidir.  Anne-babaya sorsanız çabalarının çocuklarını daha iyi yetiştirmek olduğunu söyleyeceklerdir. Ancak, ebeveynlik yapma yöntemleri çoğu kez, çocuklarının hareketleri ile tetiklenen kendi yetiştirilme tarzlarından kaynaklanan otomatik tepkilerdir. Kültürümüzde“kızını dövmeyen dizini döver” sözünün hüküm sürdüğü bir evde yetişen birisi, kendi çocuklarını yetiştirirken de çocuklarının her kötü davranışına bağırmalar, dayak ve cezayla tepki verecektir.

Daha Etkili Anne Baba Tutumları Kazanılabilirsiniz

Yaşadığınız her ne olursa olsun, mesele birilerini suçlamak değil, mesele özgürleşmektir. Siz de etkili anne baba tutumları geliştirebilirsiniz. Bir seçimde bulunun. Sizin çocukluğunuzda olan her şey,  bu günkü kimliğimizi oluşturmaya katkı sundu. O gün için bir çocuk olarak bir şeyleri kontrol etme ve tercihte bulunma şansımız yoktu. Ne var ki şimdi, bir yetişkin olarak bir şeyler yapmak mümkün…. Bir seçim yapın! Etkili anne baba tutumları geliştirin. Antalya ‘da psikolog, psikolojik danışman ve  psikolojik danışma merkezlerine başvurun.

Hem kendi çocuğunuzla, hem de kendi anne baba tutumları ile kurduğunuz bağlanma biçimini keşfederek değişime bir kapı aralayın.   Böylece sorunlarınızı besleyen anılarınıza içsel bir yolculuk yapabilirsiniz. Onların olumsuz etkisinden kurtulabilirsiniz.

Geçmişimizi yeniden yazmak tabi ki mümkün değil. Ne var ki geçmişin etkisini değiştirme özgürlüğümüz her zaman kendi sorumluluğumuzda ve elimizdedir. Kendi devraldığınız ruhsal mirasınızı, çocuklarınıza ve onların da kendi çocuklarına devretmeyin. Onlara devraldığınız mirası aktarmayın. Etkili anne baba tutumları ile sevgi ve güven bağlarını kuvvetlendirerek  destek olamak sizin elinizde. Durmayın…………….

©2017 Klinik Psikolog-Psikoterapist, Ali Bıçak, Her Hakkı Saklıdır.

Alibicak.com içeriğini sürekli yeniler, yeni içerikler üretmeye devam eder. 

Mayıs 2013

Kaynakça

Dr. SHAPIRO,F.  (2012) EMDR Terapisi Teknikleri İle Acı Anıları Silmek, Kuraldışı Yayıncılık.

Dr. RICHO D., (2013), Geçmiş Şimdi Olduğunda, Kuraldışı Yayıncılık.

Dr. STERN, Daniel, N., 2012, Bebeğin Kişiler Arası Dünyası, Psikoterapi Enstitüsü yayınları,