AKRAN ZORBALIĞI NASIL OLUŞUR?

Bu yazımızda, akran zorbalığı olarak bilinen akran baskısı hakkında aile ve ergenleri bilgilendirmek istedik. Akran baskısı nedir? Akran zorbalığı, baskısı her gencin hayatında birçok farklı şekilde bulunur. Akran baskısı, gençler için özel bir öneme sahiptir. Çünkü akran zorbalığı ile mücadele ederken yapılan seçimler geleceğinizin başarısını veya başarısızlığını etkiler.

ERGENLER İÇİN AKRAN ZORBALIĞI

Akran zorbalığı, özellikle ergenlik sürecinden yetişkinliğe geçişte kritik öneme sahiptir. Ergen olarak kişi kimliğini şekillendiriyor, arkadaşlıklarını seçiyor ve hayatını bir yetişkin olarak sürdürmeyi planlıyor. Bir çoğumuz, bu aşamalarda sayısız durumlarda akran baskısına maruz kalmışızdır. Ebeveynlerimizin veya bakım verenler karar verme sürecimize yardımcı olmak için genellikle bize daha yakın davranırlar. Şimdi, bir ergen olarak, kişi aldığı tüm kararları izleyen ve böylece seçimlerinde daha fazla sorumluluk bırakan akranları ile çevrilidir.

AKRANLAR AİLENİN ETKİSİNİ DEVRALIR

Çocukların yaşı ilerledikçe, arkadaşların ve akran gruplarının ebeveynlerin yerini aldığını ve davranışları üzerindeki en büyük etki kaynağı haline geldiğini söyleyebiliriz. Akran zorbalığı, bir ergenin, akranları ve sınıf arkadaşlarının görüşleri ailenin görüşlerinden daha önemli hale gelmesi ile başlayabilir. Bunlar arasında kıyafet, tutulan takım, okul, müzik, film, dizi ve televizyon şovları seçiminde olduğu gibi, sigara, alkol, uyuşturucu ve cinsel aktivite gibi daha ciddi konular yer almaktadır.

AKRAN ZORBALIĞI -AKRAN BASKISININ OLUMLU ETKİSİ

Akran baskısı, başkalarının algılarının kararlarımıza veya eylemlerimize etkisi olarak tanımlanabilir. Bu, bir grup insan ya da sadece bir kişi olabilir. Akran baskısı her zaman kötü bir şey değildir. Örneğin, özellikle zorlu bir matematik dersi için öğrencinin düşük not alıp almayacağı hakkında arkadaşlarının ne düşündüğü üzerine kaygılanması, onun daha fazla çalışmasını motive etmesine yardımcı olur.  Bu durum muhtemelen sınavda daha iyi bir not almasına neden olur. Öğrencinin başarı ve gurur duyguları ve okul çalışmalarına daha fazla çaba göstermesine etki eder. Aslında, bir daha ki sınav için, kendisini arkadaşlarının gözünde daha çok çaba sarf etmeye çalışırken bulabilirsiniz. Akran baskısı hakkında daha fazla bilgi için ergenlik sorunları başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.

NEGATİF AKRAN BASKISI

Negatif akran baskısı farklıdır. Yanlış olduğunu bildiğiniz bir şeyden etkilendiğinizde olumsuz akran baskısı oluşur. İnsanların bu baskıdan etkilenmelerinin birçok nedeni vardır. Bir arkadaşını kaybetme ya da yenisini yapma kaygısı olabilir. Dışlanmak, aktivitelerin dışında kalmak ya da zorbalığa maruz kalmak kaygı yaratabilir.

AKRAN ZORBALIĞI YARATIR

Akran baskısı sonuçlarının yanlış olduğunu bildiği bir şeyi yapmaktan kendini alıkoyamaz. Ancak sonuçta suçlu hissetmekten kurtulamaz. Akran zorbalığı başlıklı bu yazımızda daha fazla keşfedeceğiniz gibi, olumsuz akran baskısına maruz kalmanın sonuçları neredeyse her zaman beklenenden daha kötüdür ve bu nedenle akran baskısına direnme becerilerinin gelişmesi büyümenin önemli bir parçasıdır.

Akran baskısı birçok formda oluşabilir. Aşağıdakilerden hangisini çocuğunuz yaşıyorsa farkına varın.

AKRAN YORUMLARI

Akran baskısının en belirgin formu, okul dışında, sınıfta arkadaşları veya akranları tarafından yapılan yorumlardır. Bazı öğrencilerin insanların saç stillerini, kilosunu, kıyafetlerini, ailesini ya da diğer düzinelerce insanı eleştirmesi ya da alaya alması oldukça yaygındır. Bu yorumlar, diğerlerinin onları duyabildiği, kahkaha atmaya çalıştıkları veya “kusurlu” bir kişi olarak gösterebilecekleri şekilde yapılır. Genellikle alaycı bir şekilde yapılırlar. Çocuklar kendileri ile ilgili yorumlarla yüzleşirse, “Sana sadece bir tavsiyede bulunmaya çalışıyorum” diyebilirler. Ancak gerçekte, çocuklarda akran baskısı kurmaya çalışıyordur. İnsanlar yardımcı olmak ve gerçek bir tavsiyede bulunmaya çalıştıklarında, genellikle özel bir sohbette ve şaka yapıp alaya almadan yapmalılar.

KILIK-KIYAFET HAKKINDA AKRAN BASKISI

Öğrencinin yaşadığınız yere veya katılacağınız okul türüne bağlı olarak, en popüler olacak baskı bazı kılık kıyafetler üzerinedir. Gençler genellikle doğrudan akran baskısına maruz kalırlar : “Bu ayakkabılar korkunç! Tarzını değiştirmeden bir şey elde etmezsin”

Herkes kullandığı cep telefonuna dikkat edebilir. Akran baskısından etkilenme eğilimi gösteren diğer ögeler arasında video oyunları, iPod’lar veya diğer müzik çalarlar, kıyafetler, ayakkabılar ve arabalar gibi elektronik ögeler bulunur.

DAVRANIŞLAR ÜZERİNE AKRAN BASKISI

Belirli davranışlarda akran baskısına maruz kalan çocuklar bu davranışlara karşı direnmeyi öğrenmeleri için destek almalılar.

Akran baskısına konu olan davranışlar:

Negatif akran baskısı, aşağıdakilerin her birinden en azından kısmen sorumludur:

• Sigara bağımlılığı
• Genç hamilelik
• Uyuşturucu bağımlılığı
• Alkolizm
• Zorbalık
• Okul başarısızlığı

Akran baskısı aynı zamanda gençlerin sigara, alkol ve uyuşturucu kullanmaya ya da cinsel davranışlara girip girmemelerine karar vermede en büyük faktördür. Akran baskısı aynı zamanda gençleri soygun veya saldırı gibi çok ciddi sonuçlarla, yasa dışı eylemlerde bulunma konusunda da etkileyebilir.

AKRAN BASKISI İLE AKRAN ZORBALIĞI FARKLIDIR

Çocukların davranışları gerçek bir tehdit tarafından etkilendiğinde, “eğer o gömleği çalmazsan seni döveceğim!”, bu akran baskısı değil, akran zorbalığıdır. Hemen hemen herkes zorbalığın ne anlama geldiğini bilmektedir ve muhtemelen her genç  zorbalığa maruz kalmıştır (kişisel olarak ya da zorbalık eylemlerine şahitlik ederek).

Zorbalık akran baskısından farklıdır ve genellikle zorbalığı durdurmak için daha fazla müdahale gerekir. En yaygın olarak kabul edilen zorbalık tanımının üç bileşeni vardır. İlk olarak, kabadayı kurbana zarar verme niyetiyle bir şeyler yapmak zorunda bırakır. Zarar fiziksel (vurmak, tekmelemek, doğrudan tehditler yapmak, vb.) ya da duygusal olabilir (mağdurları faaliyetlerden uzaklaştırmak, ortalama metin mesajları göndermek). İkincisi, kabadayı ile mağdur arasındaki güç dengesizliği olur. Kabadayı olan daha yüksek bir güce sahip olur. Mağdur onunla baş edecek gücü kendisinde bulamaz.

AKRAN BASKISINDAN KURTULMAK İÇİN

Zorbalık ve akran baskısıyla baş etmek için  bazı teknikler vardır. Ancak zorbalığı durdurmak için daha yoğun müdahaleler gerekir. Bu noktada Antalya’da artan akran zorbalığı vakaları ebeveynleri endişelendirmektedir. Akran baskısı ve akran zorbalığıyla baş etmek için ergen psikolojisi konusunda çalışmaları olan psikologlardan, okul psikoloğu ve okul psikolojik danışmanından destek almayı ihmal etmeyin.

©2018 Klinik Psikolog-Psikoterapist Ali Bıçak, Her Hakkı Saklıdır. www.alibicak.com içeriğini sürekli yeniler, yeni içerikler üretmeye devam eder.