12 Maddede Anksiyete Bozukluğu Belirtileri 

Anksiyete Bozukluğu yaşadığınızı mı düşünüyorsunuz? Endişeli ve sinirli misiniz ? Anksiyete bozukluğu ile “normal” kaygı arasında ayrım yapmak her ne kadar güç olsa da, bu yazımızda anksiyete bozukluğunu yakından tanıtmaya çalışacağız.

Herkes Bir Miktar Endişe Yaşar

Çoğumuz kalabalık bir gruba konuşma yaparken, birtakım kararlar alırken, herhangi bir maddi sıkıntı çektiğimizde, işimizden ya da eşimizden ayrılacağımızda endişeleniriz. Bütün bunlarla birlikte, bazı kişilerde endişe ve anksiyete bozukluğu çok sık ya da çok yoğun bir hale gelebilir ve yaşamlarının birçok alanını etkilemeye başlar.

Anksiyete Bozukluğu Tedavisi

Günlük olarak karşılaştığımız durumlara karşı olsun, içimizden gelen uyaranlara olsun, karşılaştığımız kaygılarımızın kritik noktayı geçip geçmediğini nasıl anlarız? Bu kolay değil. Ancak, normal kaygı ile anormal kaygıyı ayırt etmek mümkün. Kaygı, panik ataklar, fobi, yaygın anksiyete ve sosyal kaygı gibi pek çok farklı biçimde ortaya çıkar. Tıbbı ve psikolojik olarak “normal” kaygı ve anksiyete bozukluğu arasındaki ayrım her zaman açık değildir.
Bu yazımızda bu ayrımı netleştirmeye çalışacağız. Yazdıklarımızın, sizler için bir başlangıç olabileceğini düşünüyoruz. Aşağıdaki anksiyete belirtilerinden herhangi biriyle sık sık karşılaşıyor ve yaşam kalitenizi olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız psikoloğunuz, psikoterapistiniz, psikiyatristiniz ve doktorunuzla görüşmeniz yararlı olacaktır.

1. Aşırı Endişe ve Korkular

Yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) en geniş endişe türü olarak DSM.V deki tanımıyla kaygı ve korkularda çarpıklık olarak ifade edilir. Kaygı bozukluğu olan kişiler günlük rutin eylemler, olaylar ya da herhangi küçük şeyler hakkında çok fazla endişe yaşarlar. Burada ifade edilen “çok fazla” tanımı neyi ifade eder?
Yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) olan birisi, altı ay ve üzerinde zaman boyunca, haftanın hemen hemen tüm gününü sürekli endişeli ve yoğun düşünceler içinde, geçmişi ve geleceği düşünerek geçirirler. Bu durumda kaygı bozukluğu günlük yaşama etki eder ve kişiyi aşırı yorgun ve bitkin düşürür. Bu durumda iş ve işlevlerini yerine getirecek gücü ve motivasyonu bulamaz. Eğer bir anksiyete bozukluğu şikayetiniz varsa, normal kaygı ile arasındaki en belirgin fark, yaşadığınız duyguların büyük iç sıkıntılarına ve işlev bozukluğuna sebep olup olmadığıdır. Yaygın kaygı bozukluğu, bu durumda haftanın belirli günlerinde sürekli endişeli ve yoğun olumsuz düşünce ve duygulara eşlik eder. Böylesi bir psikolojik durum, kişiyi aşırı yorgun ve bitkin hissettirir.

2. Anksiyete Bozukluğu ve Uyku Problemleri

Uykuya dalma, uyku durumunu sürdürmede yaşanan problemler, fiziksel ve psikolojik sağlık koşullarının iyiliğiyle ilgili geniş bir yelpazede yaşanır. Zaman zaman hepimizin yaşadığı, önemli bir iş görüşmesi, önemli bir sınav öncesi gece beklenmedik şekilde uykuya dalmakta yaşanan sorunlar ve ani uykudan uyanmalar bir istisna olabilir.
Eğer kendinizi uzun süredir düzenli uykudan mahrum, endişeli veya heyecanlı buluyorsanız, bu aksiyete bozukluğunun bir işareti olabilir. Araştırmalara göre,  kaygı bozukluğu yaşayan insanların yarıya yakını uyku sorunları yaşamaktalar.

3. Yersiz ve Mantıksız Korkular

Bazı endişe ve korkular gerçekçidir. Hızla yaklaşan bir otomobilden, üzerimize saldıran bir köpekten, yakalandığımız ciddi bir hastalıktan korkarız. Eğer korkunuz ezici, yıkıcı ve karşılaşılan, düşünülen durumla orantısız hale gelmişse kaygı bozukluğu belirtisi olabilir.
Bazı fobiler gizlidir, ne zaman ve hangi durumda açığa çıkacakları belli değildir. Her an bir fobi gelişebilir. Örneğin bu yazının yazarı yılanlardan korksa da, bu korkusu ona bir sorun yaşatmadan yıllarca hayatını sürdürmesine engel olmamıştır. Ancak yılanlarla karşılaşacağı bir ortama gitmek zorunda kaldığında, fobisi ortaya çıkabilir ve tedavi isteyebilir.

4. Kas ve Adalelerde Gerginlik

Kaygı bozukluğu çeken birinin bedeninde bazı kas ve adaleleri sürekli ve sabit bir biçimde gergin ve kasılmış olabilir. Çene kasları, omuz kasları ya da kol kasları gibi. Kas ve adalelerdeki gerginlik ve kasılma o derece yaygındır ki, birtakım ağrı şikayetleriyle doktorlara başvuran insanlar çok olur. İşin özü, uzun süredir yaşadığı kaygı bozukluğu kişinin beden sağlığına etki emiştir.

Düzenli egzersiz, yürüyüş vb. spor etkinlikleri kas gerginliğini kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, istenmedik ve diğer öngörülemeyen olaylar bir kişinin egzersiz alışkanlıklarını bozar ve gerginlik patlayabilir. Aniden düzenli yapılan spora son vermek, inanılmaz derecede huzursuz ve sinirli davranışlara neden olabilir.

5. Kronik Sindirim Sistemi Sorunları

Kaygı bozukluğu zihinsel ve psikolojik kaynaklı olsa da, kronik sindirim problemleri gibi fiziksel semptomlar yoluyla kendisini dile getirebiliyor. Mide bulantısı, kramp, şişkinlik, gaz, kabızlık gibi sindirim sistemi ile karakterize bir durum olan irritabl bağırsak sendromu (IBS), kaygı bozukluğunun sindirim sisteminde kendini dile getirmesi olarak görülebilir. İrritabl bağırsak sendromu (IBS) her zaman endişe ve kaygı bozukluğu ile ilişkili olmayabilir. Birçok durumda ikisi birlikte görülür ve birbirlerini olumsuz etkileyerek durumu daha da kötüleştirebilir. Bağırsaklarımızın işlevi vücüdumuzun ihtiyacı olan dopamin, endorfin ve serotonin gibi mutluluk hormonlarının üretimini sağlamaktır. Bu yüzden bağırsaklar psikolojik sorunlar ve strese karşı çok duyarlıdır. Psikoloji bağırsakları, bağırsaklar da psikolojik iyi hissetme halini etkiler.

6. Kalabalığa Karşı Konuşma Korkusu

Çoğu kişi, bir grup insana hitap etmeden önce, sahnede ya da kürsüde bulunduğu sırada belirli bir heyecan hisseder. Bu heyecan onun motivasyonunu arttırır. Fakat korkusu onu yoğun düşünce ve kaygıya sürükleyecek kadar güçlü ise, hiçbir telkin ya da uygulama onu rahatlatamaz ve konuşmasına başlayıp sürdürmesine engel olur. Bu durumda kalabalık karşısında konuşmaktan kaçınma ve erteleme davranışı geliştirecek, sosyal kaygı bozukluğu (sosyal fobi olarak da bilinir) olarak tanımlanan bir tür kaygı bozukluğu rahatsızlığı çekecektir.

Sosyal kaygı (sosyal fobi) şikayeti olan insanlar toplantı, sunum ve ders anlatma gibi belirli bir durum karşısında günler veya haftalar öncesinden endişelenme eğilimindedir. Bir türlü kaygılarıyla baş edip, korktukları eylemi gerçekleştirseler bile bu tür işlerden köşe bucak kaçarlar.

7. Başkaları Tarafından Fark Edilme ve Kendi Farkındalığı

Sosyal anksiyete bozukluğu her zaman bir kalabalığa konuşma ya da dikkatin merkezi olma özelliğini taşımaz. Çoğu durumda kaygı, bir partide birebir konuşma yapma veya az sayıdaki insanın önünde yeme ve içme gibi günlük durumlarla tetiklenir.

Sosyal kaygı bozukluğu olan insanlar bu gibi ortamlarda, herkesin dikkatini kendi üzerinde hissetme eğilimindedir. Bu kaygı bozukluğu genellikle kişide kızarıklık, titreme, bulantı, aşırı terleme veya konuşma zorluğu şeklinde belirtiler gösterir. Bu semptomlar o kadar yoğun olabilir ki yeni insanlarla tanışmak, ilişkileri sürdürmek, işte veya okulda başarı elde etmekte zorluk çekerler.

8. Panik Atak Nedir?

Panik atak dayanılması güç belirtiler gösterir. Panik atak, birkaç dakika ve daha uzun süren korku ve çaresizlik duygusu ile beraber; solunum problemleri, çarpıntı ya da hızlı kalp çarpması, karıncalanma ya da uyuşma, terleme, halsizlik ya da baş dönmesi gibi dayanılması güç fiziksel belirtilerin eşlik ettiği bir kaygı bozukluğu belirtisidir. Aniden ya da bir duruma bağlı olarak ortaya çıkabilen, göğüs ağrısı, karın ağrısı, sıcak basması, terleme veya üşüme hissi yaratabilir.

Panik atak geçiren herkes anksiyete bozukluğu teşhisi almaz. Uzun bir süredir sürekli tekrar eden panik belirtileri panik bozukluk tanısı alabilir. Panik bozukluğu olan insanlar bir sonraki atakların ne zaman, nerede ve nasıl olacağı konusunda korku içinde yaşarlar. Daha önce atak geçirdikleri durumlardan, yerlerden ve olaylardan kaçınma eğiliminde olurlar. Panik atak hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız.

9. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), rahatsız edici ve travmatik sayılabilecek bir olayla ani, şiddetli ve şok edici biçimde karşılaşmak; kaza, afet, savaş ya da sevilen kişinin ani ölümü gibi durumlarda anksiyete bozuklukları ile benzer özelliklerin paylaşıldığı bir rahatsızlıktır. Yakın bir süre öncesine kadar, TSSB, tek başına bir durum olmaktan ziyade bir tür anksiyete bozukluğu olarak görülüyordu.

10. Mükemmeliyetçi Kişilik Yapısı

Anksiyete bozukluğuna mükemmeliyetçilik olarak bilinen titiz ve takıntılı kişiler daha çok yakalanıyor. Kusursuzluk peşinde olan kişiler, kendini sürekli olarak değerlendirerek hata yapma, planlananın dışında performans gösterme konusunda çok fazla endişe duyarlar. Böylesi kişiler muhtemelen bir anksiyete bozukluğuna yakalanabilirler.

Mükemmeliyetçilik, TSSB olduğu gibi uzun süredir anksiyete bozukluğu olarak görülen obsesif kompulsif bozuklukta (OKB) yaygın olarak görülür. Obsesif-kompulsif bozukluğu olan birisi, 3-5 saat boyunca evden çıkamaz. Bu süre boyunca, kişisel bakımı ile sürekli ilgilenir, daha güzel, daha şık olmak için didinir durur. Ancak mükemmeliyetçi kişilerin, bu tür zorlantılı davranışları yaşam rutinlerini olumsuz derecede etkilemez. Mükemmeliyetçiler, kusursuzluğun peşinde giderken, anksiyete bozukluğuna yakalanırlar. OKB’ler ise, tekrarladıkları davranış, ritüel ve düşüncelerinden ötürü yollarına devam edemezler.

11. Kompülsif (Zorlantılı) Davranışlar

Obsesif Kompülsif Bozukluk (OKB) tanısı olan hastalar, takıntılı davranışlar ve baş etmek zorunda oldukları düşünceleri ile mücadele ederler. Bu uğraşları ister dinsel ya da cinsel tekrar eden düşünceler olsun; ister el yıkama, eşyaları düzeltme, temizlik gibi zorlayıcı davranışlar olsun onların yaşamlarını olağanüstü zorlaştırır.
Takıntılı düşünce ve takıntılı davranışlar bir ritüel haline geldiklerinden, asla tamamlanıp sonlanmaz. Yapboz gibi sürekli tekrar etme zorunluluğu duyarlar.

12. Aşırı Şüphecilik ve Kendinden Şüphe Etme

Kendinden emin olamama, çekingenlik ve şüphe anksiyete bozukluğunun ortak noktasıdır. Kaygı bozukluğu, kendinden şüphe etme, “ben eşcinsel miyim, eşim beni benim onu sevdiğim kadar sever mi, benim hakkımda ne düşünürler, yeterince çekici miyim” gibi düşüncelerin eşlik ettiği bir rahatsızlıktır.

Anksiyete Bozukluğu İçin Uzmana Başvurun 

Kaygı bozukluğuna temel hazırlayan nokta belirsizlik halidir. Kişinin kendinin ne olduğu, başkalarının ne düşündüğü, nasıl değerlendirdiğiyle ilgilendiklerinden bu belirsizlik hali onları kaygılandırır. Anksiyete bozukluğu bir tür belirsizliğe tahammülsüzlüktür. Anksiyete bozukluğunun ne olduğunu bilmemek ise en büyük belirsizliktir.

Antalya ‘da anksiyete bozukluğu yaşıyorum, bu yazınız bana yeterli gelmemiş ne yapmalıyım diyorsanız, diğer yazılarımıza göz atabilirsiniz. Anksiyete bozukluğu tedavisi için mutlaka bir uzmana başvurmayı ihmal etmeyiniz.

©2019 Klinik Psikolog-Psikoterapist Ali Bıçak Her Hakkı Saklıdır.

www.alibicak.com içeriğini sürekli yeniler, yeni içerikler üretmeye devam eder.